Noosh-e-Jaan
Honden slaan op hol, grazende schapen maken zich uit de voeten en kinderen komen aangesneld. De dorpsbewoners kijken met stomheid geslagen toe als ik van de berg af hobbel. Ik stap van mijn fiets en word direct omsingeld door zo’n twintig Oezbeken met lange mantels en baarden. Nadat ik een halve dag lang verdwaald was en mijn fiets voort moest slepen over modderige bergpaadjes, kom ik uit in een afgelegen vallei met lemen huisjes. Zou hier ooit een buitenlander zijn geweest?
Één van de mannen stelt zich voor als Oybek, de leraar Engels en Duits van het dorp. Hij spreekt zo’n tien woorden van beide talen en maakt duidelijk dat we gaan eten. Snel stuurt hij een kind naar de waterput om mijn flessen te vullen, terwijl ik door de groep word meegeloodst naar een grasveld verderop.
Even later zit ik in kleermakerszit op een dik tapijt tussen de dorpsoudsten. Hun lange baarden en glanzende paarse, blauwe en groene gewaden vertellen me dat verandering langzaam komt in deze vallei. Verderop staan ezeltjes en paarden aangelijnd en er branden vuren waarop pannen staan zo groot als schotelantennes.
Ik heb dubbel geluk dat ik de weg uit de wildernis heb gevonden, want vandaag is het Noroez. Deze eerste dag van de lente wordt in heel de regio gevierd met muziek, zoetigheid en plov. Dit rijstgerecht uit de enorme gietijzeren pannen is het paradepaardje van de Centraal-Aziatische cuisine en werd al geserveerd aan Alexander de Grote toen hij met zijn troepen door dit gebied trok. Volgens Oybek zit het geheim van een goede plov in het lang stoven van de wortel, knoflook en ui om zoetheid aan hun harde smaken te ontlokken. Deze zoete smaak staat tijdens dit lentefeest symbool voor de hoop op een zacht en gelukkig nieuwjaar.
Ik kijk verlekkerd naar een enorme schaal met kleurrijk glanzende rijst die voor ons op het tapijt staat. Mijn buurman, een oude Oezbeek met witte puntbaard en lang groen gewaad met gouden decoraties, kijkt lachend naar mij en vervolgens naar mijn handen. Dan zie ik het pas: er is geen bestek. Maar na een paar keer goed kijken hoe mijn buren het doen, dip ik ook enthousiast mijn vingers in de schaal. Ik heb altijd al geweten dat eten met je handen veel leuker was!
Dankbaar kijk ik om me heen. Het hele dorp zit te eten op uitgespreide tapijten in het gras. Ik kijk Oybek aan en leg op z’n Oezbeeks mijn rechterhand op mijn hart als eerbetoon, waarop hij zijn gouden tanden bloot lacht. Verdwalen was nog nooit zo leuk, denk ik bij mezelf. De lente is begonnen.
Oezbeekse plov
Maak er een Oezbeeks feestmaal van. Was je handen en gebruik je rechterhand om met je vingers rijst uit de schaal te pakken. Duw met je duim de rijst naar je drie middelste vingers toe en schuif het hoopje netjes je mond in.
Ingrediënten voor 4 personen
400 g basmatirijst|6 el zonnebloemolie|500 g lamsschouder (of rundvlees), in stukjes van 4 cm|3 uien, in halve ringen|3 grote wortels, in reepjes|100 g kikkererwten (uit blik of gedroogd en 8 uur geweld in water)|2 hele bollen knoflook, schoongespoeld|150 g rozijnen|1 el korianderpoeder|2 tl komijnzaad|zout|
- Was de rijst tot het water helder is en laat 30 min. wellen in lauwwarm water. Giet af en laat uitlekken in een zeef.
- Verwarm de olie in een grote braadpan en bak het vlees op hoog vuur tot het bruin is. Voeg dan de ui en wortel toe en bak 15 min. mee.
- Voeg de kikkererwten toe, vul aan met lauwwarm water tot alle ingrediënten net onder water staan en breng aan de kook.
- Zet het vuur laag zodra het water kookt, voeg de hele knoflookbollen toe en kook 15 min.
- Voeg al roerend de rozijnen en specerijen toe en kook 5 min.
- Neem de knoflook uit de pan. Spreid dan de gewelde rijst gelijkmatig uit over de pan en leg de knoflook bovenop de rijst.
- Vul de pan met lauwwarm water tot het 2 cm boven de rijst uit komt en voeg zout toe naar smaak.
- Zet het vuur hoog tot het oppervlaktewater is opgenomen door de rijst.
- Roer nu de bovenste laag van de pan door, maar zorg dat vlees en groenten onderin blijven.
- Dek de pan goed af en zet het vuur heel laag.
- Roer na 15 min. opnieuw de bovenste laag van de pan door, dek opnieuw af en kook nog eens 10 min.
- Controleer of de rijst gaar is. Zet het vuur dan uit en roer voorzichtig de inhoud van de hele pan door elkaar.
Serveer in een grote schaal met de knoflook bovenop en eet met een frisse salade.
Voor vegetariërs:
Vervang het vlees door 2 extra wortels en 100 g extra kikkererwten.
