Kirgizië: bij de nomaden

Noosh-e-Jaan

Ik schiet overeind van het geluid van een diep dierlijk gebrom vlak naast mijn tent. Het is al ochtend, maar de zon is nog maar half op. Niet wetend wat me buiten te wachten staat, trek ik voorzichtig de tentrits open en sta oog in oog met een paar jaks, die niet weten hoe snel ze zich uit de voeten moeten maken. De sneeuw van gisteren is aan het smelten en de koude nacht maakt plaats voor een heldere dag. Een goed moment om de pas over te steken naar Song Köl, een meer hoog in het Tiensjangebergte van Kirgizië.

Ik volg de zon oostwaarts. De vallei vernauwt zich en ik ben alleen. In de verte zie ik een paar ruiters achter een bergkam verdwijnen, hun schapen achterna. Ik volg de smaller wordende weg tot de pas, die zo goed als ingesneeuwd is. Voor mij ontvouwt zich langzaam het panorama van het Song Kölmeer, beneden in het dal. De zon maakt bewegende patronen op de graslanden die leiden naar het bevroren meer dat glinstert in de verte.

Dan stopt er ineens een jeep naast me. Almas, een vrolijke Kirgies, hangt uit het raam en schreeuwt, veel te luid voor de kleine afstand tussen ons: ‘kom naar mijn huis!’ Ik knik enthousiast, wetend dat het huis een joert zal zijn, de witte ronde tent van Kirgizische nomaden.

Aangekomen bij de familiejoert zie ik Almas’ zoontjes van 6 en 8 acrobatische capriolen uithalen op hun paard alsof ze in het zadel geboren zijn. Moeder kijkt vanaf een krukje geamuseerd toe en zijn vader en oom zitten binnen aan een lage tafel. Ik mag meteen de joert in, want er moet gegeten worden. Almas zegt dat ik geluk heb dat hij net inkopen heeft gedaan in het dorp, negentig kilometer hier vandaan. Daarom eten we lagman, de regionale specialiteit van handgemaakte noedels met vlees, groenten en een stevige bouillon.

Tijdens het eten wordt er rustig gesproken. In de kleine tent hangen dikke tapijten aan de wand, er staat wat houten meubilair, een stapel dekens en een ijzeren fornuis dat gestookt wordt op gedroogde uitwerpselen van de jaks. Deze nomaden leven voornamelijk van hun vee en de goedgevulde lagman is voor hen een luxe maaltijd.

‘Kijk om je heen’, zegt Almas als we weer buiten staan, ’ik woon in een ansichtkaart’. Ik ben het met hem eens. Dit is het gezicht van Kirgizië: immense graslanden en bergen met slechts een paar stipjes die menselijke aanwezigheid verraden. De verhoudingen liggen hier anders. Je voelt je kleiner als mens en kwetsbaarder. Tijdens de harde, lange winter zitten nomadische families samengepakt om de kachel in hun joerts en kunnen geen kant op. De overgave aan dit ritme tekent deze nomaden. Traag lopen Almas en ik terug de tent in; er is nog lagman over.

Kirgizische lagman

Voor traditionele lagman rek je de noedels handmatig op. Dit vergt wat oefening, maar het resultaat is het waard. Geen tijd? Gebruik dan andere verse noedels en begin bij stap 2.

Ingrediënten voor 4 personen

500 g bloem, gezeefd|2 eieren|2 tl zout|6 el zonnebloemolie|2 uien, fijngehakt|3 teentjes knoflook, fijngehakt|1 el paprikapoeder|450 g rund- of lamsvlees, in blokjes|2 aardappelen, in blokjes|2 wortels, in blokjes|1 paprika, in blokjes|3 tomaten, in blokjes|1,2 l runderbouillon|3 el tomatenpuree|zwarte peper|2 tl witte wijnazijn|verse dille, koriander of peterselie|

1. Meng bloem, eieren en 1 theelepel zout in een kom en voeg hier voorzichtig 120 ml water aan toe tot je een stevig deeg hebt. Kneed 10 min. met de hand, dek het deeg af met een vochtige theedoek en laat 2 uur rusten op kamertemperatuur.
2. Verwarm 2 eetlepels olie in een grote braadpan en fruit de ui 10 min. op middelhoog vuur. Voeg dan de knoflook en paprikapoeder toe en laat 5 min. meefruiten.
3. Verhoog het vuur, voeg het vlees toe en bak kort mee. Voeg vervolgens de aardappel, wortel, paprika en tomaat toe, bak deze 2 min. en laat vervolgens 10 min. op laag vuur sudderen.
4. Voeg nu de bouillon, tomatenpuree, zout en peper toe en laat 45 min. afgedekt koken op laag vuur. Voeg dan azijn toe, zet het vuur uit en laat de soep 10 min. rusten.
5. Schenk 3 eetlepels olie in een kom en bestrijk een groot bord met olie. Pak een stuk deeg ter grootte van een ei en rol dit uit tot de grootte van een potlood.
6. Haal dit rolletje door de olie en leg op het bord. Herhaal tot al het deeg gebruikt is, dek het bord af met folie en laat de noedels 15 min. rusten in de koelkast.
7. Breng een grote pan water aan de kook met een snufje zout. Rek intussen heel voorzichtig de noedels één voor één met beide handen uit tot je een lange, dunne noedel hebt. Wikkel deze noedel nu voorzichtig als een touw om je elleboog heen en rek verder uit tot ze 2 tot 3 mm dik zijn. De noedels kunnen soms wel een meter lang worden!
8. Leg de uitgerekte noedels in vier gelijke porties op het werkblad.
9. Kook de porties één voor één tot de noedels na 2 tot 3 min. gaar zijn.
10. Schep de noedels in een vergiet, spoel kort af met koud water en leg ze in een soepkom.
11. Schep een flinke lepel soep over de noedels en garneer met verse kruiden naar smaak.

Voor vegetariërs:

Vervang het vlees door 1 extra aardappel (in blokjes) en 1 aubergine(in blokjes).