Kazachstan: Sluiproute door de woestijn

Noosh-e-Jaan

‘Ik zal niet omkeren. Ik zal niet omkeren’. Het zweet stroomt uit elke porie van mijn lijf terwijl ik mijn fiets door het zachte zand sleep in de brandende middagzon. Hardop herhaal ik mijn koppige lijfregel: ‘niet omkeren’. Ik ben beland in een voorloper van de Gobiwoestijn, die iets eerder begon dan verwacht en tevens op een plek waar volgens mijn kaart een binnendoorweg had moeten zijn.

Gelukkig zie ik de spoorweg in de verte, dus kan ik niet verdwalen. Het probleem is dat het asfalt waar ik op reed is veranderd in een zandpad met het reliëf van een ouderwets wasbord, waardoor ik stuiterend op mijn fiets zit. Noodgedwongen rijd ik daarom in het zand naast het pad. Dit is meestal een harde, droge aardkorst maar soms ineens echt woestijnzand waardoor ik een paar keer volledig vastloop en meer dan een kilometer met mijn zware fiets moet slepen om eruit te komen.

Urenlang zit ik in dit ritme, wisselend tussen wasbord en woestijnzand. Om even te ontsnappen aan de hitte kom ik op adem in een ondergrondse afwateringsbuis en realiseer me dat de woestijn echt geen grap is. Er is geen levende ziel te bekennen en ik heb nauwelijks water en eten bij me. Dan zie ik in de verte een klein houten hokje naast de rails. Binnen zit Kamil, die hier 5 dagen per week het spoor bewaakt. We drinken samen thee en hij stelt me gerust: het is nog maar veertig kilometer naar de bewoonde wereld.

Helaas, veertig wordt tachtig kilometer en ik fiets op mijn laatste reserves door tot de zon ondergaat. Met het vallen van de schemering zie ik het landschap langzaam groener worden. Een makkelijke dag met sluiproute werd een marteltocht van 150 kilometer door de zandwoestijn. Bij de eerste de beste truckerstop drink ik in één keer een pot lauwe thee leeg en maak half stamelend duidelijk dat ik wil eten.

De serveerster, een forse vrouw met een breed gezicht, rode wangen en een roodversierde hoofddoek, vertelt me wat er op het menu staat. Ik versta er geen klap van en knik maar gewoon dat het goed is. Binnen vijf minuten komt ze terug met een grote schaal met kip, aardappel, paprika en een saus met kruiden waarvan ik bijna was vergeten dat ze bestonden. Mijn gastvrouw ontdekt dat ik wat Russisch versta en vertelt trots dat ze Oeigoerse is. Het grootste deel van haar stam woont in de randgebieden van China, waardoor hun keuken een combinatie is van stevige Centraal-Aziatische smaken met vleugjes vuur en kruidigheid van de Chinese cuisine.

Zonder het te vragen plant ik na het eten mijn tent in een veldje verderop. Ik kan niet meer. Ik ben te moe om te slapen, maar lig tevreden met wijdopen ogen bij te komen van mijn rit door de woestijn en het welverdiende feestmaal.

Oeigoerse dapanji                       

Als niet-moslims dit gerecht maken, vervangen ze het water vaak door bier of voegen ze een scheut Shaoxing rijstwijn toe.

Ingrediënten voor 4 personen

2 el zonnebloemolie|2 tl suiker|800 g kipdijfilet, in stukjes van 3 cm|4 hele gedroogde rode pepers|4 hele steranijsjes|1 kaneelstokje (of 1 mespuntje kaneelpoeder)|2 tl komijnzaad|2 laurierblaadjes|0,5 el Sichuan peperkorrels|1 grote ui, grofgehakt|5 teentjes knoflook, in dunne plakjes|2 cm gember, fijngehakt|2 el lichte sojasaus|3 aardappelen, in grote stukken|1 rode en 1 groene paprika, in blokjes|verse koriander en lente-ui|

1. Verwarm de olie in een wok of braadpan en voeg suiker toe totdat deze smelt. Voeg dan de kip toe en bak in 3 min. goudbruin.
2. Voeg nu de gedroogde rode pepers, steranijs, kaneel, komijn, laurier en sichuanpepers toe en fruit zo’n 3 min. op middelhoog vuur tot de specerijen hun geur verspreiden.
3. Voeg dan de ui, knoflook en gember toe en bak 3 min. mee.
4. Voeg sojasaus toe, roer goed door en voeg dan water toe tot de kip 1 cm onder staat.
5. Dek af, breng aan de kook en laat 10 min. op laag vuur sudderen. Voeg dan de aardappelen toe en kook nog eens 10 min.
6. Voeg vervolgens de paprika toe, zet het vuur hoger en laat het gerecht inkoken tot de saus de gewenste dikte heeft. Voeg meer sojasaus of zout toe naar smaak.
7. Serveer in een grote gemeenschappelijke schaal met naan, Turks brood of noedels (zie vorig recept). Een alternatieve serveerwijze is om noedels of brood op de bodem van de schaal te leggen om de saus te absorberen. Garneer met verse koriander en lente-ui.

Voor vegetariërs:

We zijn bijna in China, maar in Kazachstan vind je nog geen tofu. Vervang daarom de kip door 400 g pompoen (in blokjes) en 2 wortels (in reepjes). Voeg deze tegelijk met de aardappel toe.

.