Eigen werk
‘Hij zei dat zij zei dat hij zei dat ik van iemand anders houd, over de sms’. Mijn hersens kraken en als ik mijn ogen sluit en de Iraanse studentenkamer inruil voor een hofhuishouding, is de Perzische fantasie compleet. Intriges, onderhuidse gevoelens, vriendjespolitiek en schone schijn. Ze komen allemaal voorbij in het klassieke liefdesdrama waar ik ineens middenin zit.
Iran is een land van vele lagen ontdek ik. De publieke schijn waarin de overheid wordt geaccepteerd en je een goed moslim bent voor de buitenwereld, de huiselijke sfeer met vrienden en familie waarin alles leuk en aardig is, en daarna de onderhuidse kronkels die absoluut verborgen worden gehouden en het liefst onuitgesproken blijven, als het doel maar bereikt wordt. Iran lijkt soms echt het land van de schone schijn en de hoffelijke leugen.
Het epos begint met mijn vriend Navid. Navid heeft een vriendinnetje, maar is eigenlijk gek op haar huisgenoot. Hij deelt dit in vertrouwen met zijn klasgenoten met wie hij al een paar maanden samenleeft als vrienden. Salar, een van deze huisgenoten is echter niet te beroerd om dit even telefonisch door te spelen aan het vriendinnetje, met een groot drama tot gevolg. Navid wordt gedumpt en er breekt een vreemde tijd aan in het voorheen zo gezellige studentenhuis.
Terwijl er onder het oppervlakte van alles sluimert en berichtjes over en weer gaan, doen de jongens alsof er niks aan de hand is. Iedereen speelt een rol in het spel. Salar stuurt Navid zelfs dat hij hem en zijn reputatie wilt vernietigen. ‘Jaloezie’, schat Navid, maar er wordt niks uitgesproken. Alleen sluit iedereen zich nu in zijn eigen kamer op, weg van de gedeelde woonkamer, die nu vooral leeg en donker is. Af en toe maakt iemand een snel ritje op en neer naar de koelkast, maar daar blijft het bij. Alleen als er vrienden zijn, wagen beide partijen zich af en toe buiten, want de schijn moet opgehouden worden. Ik opper dat de jongens elkaar gewoon moeten zien om te praten, maar dat wordt niet echt serieus genomen. In Iran ga je nooit recht op het probleem af, maar zoek je je weg er omheen. Nu sturen de twee elkaar sms’jes terwijl ze nog geen vijf meter van elkaar verwijderd zijn. Een directe confrontatie zit er zelfs op deze afstand dus niet in. Intussen ziet een van de andere vermeende vrienden zijn kans schoon. Alireza eet samen, woont in hetzelfde huis, maar zodra de liefde voorbij is, staat hij bij Navids ex-vriendinnetje op de stoep om zijn avances te maken.
Volgens mijn vriend Shahrooz is dit normaal in Iran. ‘Helaas zit dit nogal ingebakken in onze natuur, ik weet ook niet hoe het komt’. Hij leerde deze harde les al op jonge leeftijd toen een vriend hem in de steek liet vanwege een betekenisloze liefde. ‘Deze les herhaalt zich in elk stadium van je leven als Iraniër, vooral als het om geld, werk of liefde gaat, is het soms bitter hard.’ En andere vriend stelt het zelfs als volgt: ‘Je kunt in Iran nooit succesvol worden als je dit spel niet speelt’.
Na een paar vermoeiende dagen begint de lucht wat te klaren en het moment lijkt daar om met elkaar om de tafel te gaan. Al snel blijkt dat dit niet gaat gebeuren. Er is een meer Iraanse manier om dit soort situaties te benaderen en Navid loopt naar de boekenkast. Hij komt terug met de Divan van dichter des vaderlands Hafez en op mijn teken opent Navid lukraak een bladzijde die hem in complexe woordspelingen gaat vertellen wat te doen in deze situatie. Hafez is van mening dat hij vooral door moet gaan en op de goede weg is. Navid is opgelucht en alsof er een last van zijn schouders is afgegleden, gooit hij de deur van zijn kamer open en loopt de woonkamer in.
